Τι είναι εναλλακτικές μορφές Θεραπείας;

Τι είναι εναλλακτικές μορφές Θεραπείας;

Η ορολογία της εναλλακτικής και συμπληρωματικής θεραπείας (Alternative and Complementary Medicine- CAM), έχουν γίνει αποδεκτές στην παγκόσμια βιβλιογραφία και αποτελούν γενικότερη κατηγορία παραδοσιακών πρακτικών ιατρικής. Σαν όρο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι: ««Η εναλλακτική - συμπληρωματική ιατρική, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα που δεν αποτελεί μέρος των παραδόσεων της χώρας και δεν έχει ενσωματωθεί στο κυρίαρχο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης» (World Health Organization (WHO), 2012).

Η εναλλακτική (ή συμπληρωματική) ιατρική αναφέρεται σε στρατηγικές για διάγνωση και θεραπεία που συνήθως ακολουθούν και εφαρμόζουν μεθόδους της κλασσικής ιατρικής. Έχουν χρησιμοποιηθεί και όροι όπως «μη συμβατική» ιατρική αφού δεν ακολουθεί τα πρότυπα της συμβατικής- σύγχρονης ιατρικής. Έχουν 16 καταγραφεί πάνω από 150 εναλλακτικές θεραπείες των οποίων η αποτελεσματικότητα δεν είναι εμπεριστατωμένη, κυρίως λόγω μη υπαρκτών ερευνητικών αποτελεσμάτων και πρακτικών, με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια. Το National Centre for Complementary and Integrative Health, αναφέρει ότι 30% των Αμερικανών – μέσα σε αυτό το ποσοστό περισσότερο από το ένα τρίτο είναι παιδιά χρησιμοποιούν κάποιο είδος εναλλακτικής θεραπείας μαζί με την συμβατική.
Το κέντρο δίνει επίσης δύο ορολογίες για την έννοια της εναλλακτικής θεραπείας. Ο πρώτος είναι: «Μία μη συμβατική πρακτική, η οποία δίνεται μαζί με την κύρια θεραπεία, θεωρείται ενναλλακτική». Ο δεύτερος: «Μία μη- συμβατική πρακτική, που αντικαθιστά μία συμβατική θεραπεία, ονομάζεται εναλλακτική» (National Centre for Complementary and Integrative Health (NIH), 2012).
Κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), οι εναλλακτικές - συμπληρωματικές θεραπείες έχουν να επιδείξουν αποτελεσματικότητα σε τομείς όπως η πνευματική υγεία, η πρόληψη της ασθένειας και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε άτομα με χρόνιες ασθένειες, καθώς και για τους ηλικιωμένους.
Ταξινόμηση των Εναλλακτικών – Συμπληρωματικών θεραπειών
Οι εναλλακτικές - συμπληρωματικές θεραπείες καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία από θεραπευτικές διαδικασίες και πρακτικές. Για την διευκόλυνση κατά την μελέτη τους, συχνά ομαδοποιούνται σε ευρείες κατηγορίες. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο για τη Συμπληρωματική και Εναλλακτική Ιατρική (NCCAM) η ταξινόμηση έχει ως εξής
1. Βιολογικά βασισμένη θεραπεία (π.χ. βότανα, συμπληρώματα διατροφής)
2. Θεραπείες σώματος – μυαλού (π.χ. διαλογισμός, γιόγκα)
3. Ολιστικά ιατρικά συστήματα (π.χ. ομοιοπαθητική)
4. Πρακτικές βασισμένες στο σώμα (π.χ. χειροπρακτική, μασάζ)
5. Θεραπείες ενέργειας (π.χ. θεραπευτικό άγγιγμα, βελονισμός, ηλεκτρομαγνητικό πεδίο).

Η διάκριση σε κατηγορίες έχει ως εξής :
1. Θεραπευτικές με χειρισμούς και ελέγχους στο ανθρώπινο σώμα (π.χ. βελονισμός, ρεφλεξολογία, χειροπρακτική)
2. Θεραπευτικές με σκευάσματα (π.χ. ομοιοπαθητική, φυτοθεραπεία)
3. Θεραπευτικές με επικοινωνία θεραπευτή – ασθενούς (π.χ. συμβουλευτική, υπνοθεραπεία)
4. Θεραπευτικές συνδυαστικές (π.χ. παραδοσιακή Κινέζική ιατρική, αγιουρβέδα)
5. Ανάλυση δεδομένων με συσκευές (π.χ. ιριδολογία, ηλεκτροβελονισμός)
6. Θεραπευτικές με τρόπο ζωής και έκφρασης (π.χ. μουσικοθεραπεία, δραματοθεραπεία, ολιστική διατροφολογία) (Βαρθολομαίος, 2005)

Παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση χρήσης της εναλλακτικής ιατρικής
Οι παράγοντες που επηρεάζουν την αυξανόμενη χρήση των εναλλακτικών – συμπληρωματικών μεθόδων πρόληψης και θεραπείας, είναι πολλοί. Ευρύτερες πολιτισμικές αλλαγές και μια σύγχρονη ολιστική αντίληψη που κάνει την εμφάνισή της, καθώς και η αποτυχία του βιοϊατρικού μοντέλου να ανταποκριθεί στις επιθυμίες των ασθενών. Οι ασθενείς θέλουν να αποκτήσουν κάποιο έλεγχο όσον αφορά στην υγεία και τη ζωή τους, αρνούμενοι να παραμείνουν απλοί θεατές στη λήψη, από τους επαγγελματίες υγείας, σημαντικών αποφάσεων που τους αφορούν, αλλά να αποκτήσουν ευθύνη για τον εαυτό τους. Επίσης η αδυναμία της βιοϊατρικής να θεραπεύσει χρόνιες νόσους σε αντίθεση με τη μεγάλη αποτελεσματικότητα σε μολυσματικές και οξείες ασθένειες, αλλά και την ευθύνη που φέρει στην εμφάνιση πολλών επιπλοκών και παρενεργειών από τη χρήση συμβατικών φαρμάκων. Συνοψίζοντας έχουμε δυσαρέσκεια με την συμβατική ιατρική περίθαλψη, που θεωρείται: - αναποτελεσματική στις χρόνιες νόσους - πολύ ακριβή - παρουσιάζει επιπλοκές και παρενέργειες - επικεντρώνεται πάρα πολύ στην θεραπεία της νόσου, παρά στην διατήρηση της καλής υγείας και την εναλλακτική ιατρική, που θεωρείται περισσότερο σύμφωνη με τις αξίες και τις πεποιθήσεις των ασθενών, σχετικά με την έννοια της υγείας και της ασθένειας (Ευαγγελάτος et al, 2008). Καινούριες μελέτες και η πρόσφατη πρόοδος στις νευροεπιστήμες, αποδεικνύουν την αλληλεπίδραση του νου και του σώματος και την επίδραση και ρύθμιση που έχει το ένα με το άλλο . Το όλο και αυξανόμενο κόστος της υγειονομικής περίθαλψης που δεν δείχνει να συμβαδίζει με την βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, κάνει επιτακτική την ανάγκη της «ανάπτυξης» της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και τη στροφή σε πιο ήπιες και αποδοτικότερες θεραπευτικές μεθόδους, ως πιθανή λύση για την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού και της βιωσιμότητας των υπηρεσιών υγείας. (Moylan et al., 2013)


Βιβλιογραφία
Βαρθολομαίος Α.Τ. Εγχειρίδιο Συμπληρωματικής και Εναλλακτικής Θεραπευτικής, Αθήνα, Πύρινος Κόσμος, 2005:14-16.
Ευαγγελάτος Ν.Γ., Βαϊόπουλος Α.Γ. Ολιστική Ιατρική: Ολική επαναφορά. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2008, 25(6):790-798.
Moylan S, Eyre HA, Maes M, Baune BT, Jacka FN, Berk M. Exercising the worry away: how inflammation, oxidative and nitrogen stress mediates the beneficial effect of physical activity on anxiety disorder symptoms and behaviours. Neurosci Biobehav Rev. 2013, 37(4):573-84.
NCCAM. 2012. CAM Basics. Ημερομηνία πρόσβασης [14-08-2013] από: http://nccam.nih.gov/sites/nccam.nih.gov/files/D347_05-25-2012.pdf
WHO .2002. Traditional medicine Strategy 2002-2005. Ημερομηνία πρόσβασης [23-08-2013] από: http://whqlibdoc.who.int/hq/2002/WHO_EDM_TRM_2002.1.pdf